Με αφορμή τις προετοιμασίες για την εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα  Εθνικού Ήρωα,   του Κρανιώτη Φώτου Μπόμπορη, που συμπίπτει με τον εορτασμό των   200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, δημοσιεύουμε απόσπασμα ομιλίας του τ. προέδρου της Κρανιάς Βασιλείου Κωνσταντή σε παλαιότερη επετειακή εκδήλωση, χωρισμένο σε δύο μέρη. 

Α) Κρανιώτες οπλαρχηγοί 

Β) Ύμνος στο Φώτο - Μπόμπορη 

Η εκδήλωση θα λάβει χώρα, το καλοκαίρι του 2021 στην κεντρική πλατεία του χωριού.

 Κρανιώτες οπλαρχηγοί

..Όλοι οι άνδρες έφεραν όπλα και από την εφηβική τους ακόμα ηλικία, οι περισσότεροι και ο καθένας για τον εαυτό του ήταν οπλαρχηγός, μηδέ εξαιρουμένου και του φοβερού κλέφτη Μήτρο – Μπουζούκη, αυτοανακηρυχθέντος όχι μόνο οπλαρχηγού, αλλά και Βασιλιά του ανεξάρτητου Βασιλείου της Κρανιάς.

Στο βιβλίο του «Ε.Α.Μ. ΠΡΕΒΕΖΑΣ, Ε.Λ.Α.Σ. ΖΑΛΟΓΟΥ- ΣΟΥΛΙΟΥ» σελίδες 132-133, ο Μιχάλης Ντούσιας γράφει  : « Οι Κρανιώτες φημίζονται  για τον ατίθασο και φιλελεύθερο χαρακτήρα τους.  Επιβίωνε σε αυτούς η νοοτροπία των αρματολών και κλεφτών, τους διέκρινε ένας πρωτόγονος αναρχισμός που δε διέφερε από εκείνο των Σουλιωτών.  Άριστα εξοπλισμένοι, τέλεια οργανωμένοι, με λεπτομερειακά μελετημένο οργανωμένο επιτελικό σχέδιο, ενεργούσαν επιδρομές στα πλούσια χωριά του κάμπου κι έπρεπε να πάρουν ότι αναγκαιούσε  για την επιβίωσή τους στον άγονο τόπο. Τη λεία τους την μοίραζαν ακριβοδίκαια στην πλατεία του χωριού. Εξαιρούνταν οι μη έχοντες χρεία ».

Ο Ρώσος υποπρόξενος Άρτας, στις παραμονές του Ρωσοτουρκικού πολέμου ( ή άλλως της Κριμαίας), δίνοντας στοιχεία της περιοχής, έγραψε : « Η Κρανιά είναι ορεινό και άγονο χωριό, η ανάβασις σχολιά και επίπονος.  Βουνά βατά, κρυμνοί ως μάχαιραι όπισθεν, κατ΄εμέ κριτήν προσφέρονται δια πολεμικάς επιχειρήσεις ».

Ο αείμνηστος Ιστοριογράφος της περιοχής και όχι μόνο, Οδυσσέας Μπέτσος μας πληροφορεί :  «Φοροεισπράκτορας εκ  Ζαγορίου, εντεταλμένος για να εισπράξει φόρους και αδυνατώντας προς τούτο, έγραψε :  Κρανιά... ζαγάρια, δε πληρώνουν χαράτσι. Οι Κρανιώτες ούτε φόρο προστασίας πλήρωναν σε Σουλιώτικες οικογένειες, όπως άλλα χωριά.  Και οπλισμό διέθεταν και γενναιότητα, καθώς και κρησφύγετα για να κρύβουν εαυτούς και τα αγαθά τους, ώστε να αρνούνται την καταβολή φόρων ».

Ο Μάρκος Παπαγιαννάκης, διοικητής σώματος Κρητών εθελοντών  (20/10/1912) που διανυκτέρευσε στην Κρανιά για ύπνο και τροφοδοσία έγραψε : « Η Κρανιά είναι ορεινό, βραχώδης και άγονο χωριό.  Οι γυναίκες, με όλες τις κακουχίες και την αθλιότητα του βίου τους, διατηρούν ωραιότητα αξιοθαύμαστη. Όλοι οι άνδρες είναι οπλισμένοι, τολμηροί και ανδρείοι. Τα παιδιά είναι ζωηρά και ευφυέστατα ». ( Απομνημονεύματα του αείμνηστου συγχωριανού μας Δημ. Παπακωνσταντίνου)

Και ο παπάς πατέρας τούτου, οκτωβριανό πρωινό του 1912 χαράματα, έκρυψε τον  Γκρα (ατομικό του τουφέκι) κάτω από το ράσο του κι έφυγε για το Κοτσανόπουλο, όπου λειτουργούσε ως παπάς και δάσκαλος, λέγοντας κρυφά στη γυναίκα του : « Είναι ντροπή για τους  Κρητικούς, που ήρθαν από άκρη τόπου για να πολεμήσουν για μας, πρέπει να διώξουμε τους Τούρκους από το Τσάμικο».

Οι όροι «κλεφτουριά, κλέφτες και αρματολοί», που ως γνωστόν εξυμνήθηκαν από την Ελληνική Ιστορία, ήταν βασικές αντάρτικες ομάδες που έδρασαν σε δύσβατες, ορεινές και άγονες περιοχές της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας.

Εν σμικρογραφία, φωλιά κλεφτουριάς ήταν και η Κρανιά και το Βαλαωρίτη που αποτέλεσε σταθμό για την ηρωική πορεία του Φώτο Μπόμπορη.

Ποιος ήταν ο Φώτο -  Μπόμπορης…. 

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ...


Βασίλειος Κωνσταντής 
Δάσκαλος εν συντάξει 
Τέως πρόεδρος Κρανιάς


επιμέλεια : Κώστας Παπαδιώτης

αεροφωτογραφία : Μάρκος Κατσάνος