Γράφει ο Θεόφιλος Σπυράκος

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ.

Εορτάζοντας εφέτος συνέλληλες τα 200 χρόνια από την Εθνική Εξέγερση του 1821, οφείλουμε να υπενθυμίζουμε και να ΤΙΜΟΥΜΕ τα γεγονότα πάνω στα οποία στηρίχθηκε η εξέγερση και η επιτυχία της με συνέπεια να απολαμβάνουμε εμείς σήμερα την ελευθερία μας και την δημιουργία του κράτους.

Ένα τέτοιο σπουδαίο στρατιωτικό γεγονός έλαβε χώρα, τέτοια εποχή τον πρώτο χρόνο της επαναστάσεως, και ήταν η απελευθέρωση της Τριπολιτσάς.

Αυτή λοιπόν την εβδομάδα η καρδιά του Ελληνισμού χτυπά γρήγορα και περήφανα στην λεβεντογέννα πρωτεύουσα του Μωριά, την αθάνατη Τριπολιτσά.
Τα μάτια όλων των Ελλήνων είναι στραμένα λοιπόν στην γή που ΓΕΝΝΗΣΕ και ανάθρεψε τον Θοδωράκη Κολοκοτρώνη, τον ΕΘΝΙΚΟ μας γίγαντα, τον ΓΕΡΟ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ.
Εορτάζει λοιπόν αυτή την εποχή η Τριπολιτσά, εορτάζουν οι απόγονοι των Κολοκοτρωναίων, και ΜΑΖΙ τους συνεορτάζει και ο απανταχού της γής Ελληνισμός.
Χρόνια πολλλά λοιπόν Ελληνες,
Χρόνια πολλά απόγονοι των Κολοκοτρωναίων.

Αγαπητοί φίλοι, η Ελευθερία, αυτό το πανάκριβο δώρο στον άνθρωπο, ούτε χαρίζεται, ούτε δωρίζεται, ούτε αγοράζεται από κανέναν και σε κανέναν.
ΚΑΤΑΧΤΙΕΤΑΙ, και μόνο καταχτιέται, με αίμα και θυσίες, με αγώνες και θάρρος. Πρέπει να την αξίζει κάποιος για να την απολαύσει. Έτσι έγινε πάντα και θα γίνεται στην ανθρώπινη ιστορία.

Την 23η Μαρτίου 1821 οι Μανιάτες με επικεφαλής τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη εισέρχονται και απελευθερώνουν την Καλαμάτα. Εξι ακριβώς μήνες μετά την ίδια ακριβώς ημερομηνία, 23 Σεπτεβρίου 1821, εισέρχονται ξανά τα Μανιάτικα στρατεύματα με τον ίδιο αρχιστράτηγο Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και απελευθερώνουν την πρωτεύουσα του Μωριά.

Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ

Η Τρίπολις, ήταν το σημαντικότερο στρατιωτικό, πολιτικό, διοικητικό και οικονομικό κέντρο του Μωριά, και από τα μεγαλύτερα της χώρας μαζί με τα Γιάννενα και την Θεσσαλονίκη. Εθεωρείτο λοιπόν ο πρώτος στόχος των επαναστατημένων Ελλήνων που έπρεπε να καταληφθεί πάσει θυσία και σύντομα όπως προέβλεπε το σχέδιο του ουσιαστικού ηγέτη των Ελλήνων Θοδωρή Κολοκοτρώνη.
Τον Μάϊο λοιπόν μετά τις δύο νικοφόρες μάχες στα Δολιανά και το Βαλτέτσι ο Θοδωρής Κολοκοτρώνης βάζει σε εφαρμογή το σχέδιο για την Τριπολιτσά.

Δημιουργεί γύρω από την πόλη στην Πιάνα,το Βαλτέτσι, τα Βρέσθενα και τα Δολιανά σταθερά στρατόπεδα με στόχο τον αποκλεισμό της πόλης από τρόφιμα και στρατιωτική βοήθεια. Αρχές Ιουνίου ο αποκλεισμός στενεύει αφού οι Έλληνες εγκαθίστανται στο οροπέδιο της πόλεως, περιορίζοντας τους Τούρκους μέσα σ΄αυτήν.

Οι ελληνικές δυνάμεις παρατάσσονται σε σχήμα ημικυκλίου και από αριστερά πρός τα δεξιά ελέγχουν ο Θοδωρής Κολοκοτρώνης με 1.500 Μανιάτες και Καρυταινούς, στο μέσον ο Αναγνωσταράς (Παπαγεωργίου) με 1.000 Μεσσήνιους, και στα δεξιά ο Πάνος Γιατράκος με 1.500 Μανιάτες. Πίσω τους ακριβώς έστεκε ο Αρχιστράτηγος Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, με άλλους 1.500 Μανιάτες.
Ταυτόχρονα απέκλεισαν τους δρόμους που οδηγούσαν στα Καλάβρυτα, την Σπάρτη το Λεοντάρι και το Άργος, ενώ εστάλεισαν και άλλες δυνάμεις στα Μέγαρα αποκλείοντας την βοήθεια των Τούρκων από Αττική και Στερεά.
Συνολική δύναμη των Ελλήνων περίπου 10.000 μαχητές και 4-5 000 άτακτοι.
Την γενική εποπτεία ανέλαβε απο τις 2 Ιουλίου που ήρθε ο Δημήτριος Υψηλάντης έως την 13 Σεπτεβρίου που αναχώρησε, με αρχιστράτηγο τον Πετρόμπεη και στρατιωτικό ηγέτη την ψυχή του αγώνα και εμπνευστή του σχεδίου Θοδωρή Κολοκοτρώνη.

Μέσα στο κάστρο ήταν 7.000 Έλληνες άμαχοι κάτοικοι της πόλεως, 7.000 Τούρκοι ένοπλοι και 2.000 Τουρκαλβανοί ένοπλοι και αυτοί, μαζί με άλλους 1.000 Εβραίους που βοηθάγανε τους Τούρκους, όπως και άλλοι 4.000 μουσουλμάνοι υπό τον Κεχαγιά- μπέη που είχε στείλει ο Χουρσίτ απο τα Γιάννενα. Μαζί τους είχαν εισέλθει για προστασία και άλλοι 15.000 άμαχοι Τούρκοι. Έτσι εντός ενός, μικρής χωρητικότητος, κάστρου είχαν συγκεντρωθεί περίπου 35.000 ψυχές.
Αρχηγός αυτών μετά την απουσία του Χουρσίτ Πασσά ήταν ο Μουσταφά-μπέης.
Το κάστρο είχε περίμετρο 3.500 μ. πάχος 2μ και ύψος 5.5μ που επικοινωνούσε με τον έξω κόσμο με 7 πύλες που μπροστά του υπήρχε βαθιά ντάπια.
Το σχέδιο του Θοδωρή Κολοκοτρώνη είχε στόχο την εθελοντική παράδοση των πολιορκημένων που όπως πίστευε ο στρατηγός θα ερχόνταν για δυο λόγους.
Πρώτον διότι θα στερούνταν οι τούρκοι τροφή νερό πολεμοφόδια και ζωοτροφές, και δεύτερον διότι σκόπευε να διασπάσει την αμυνά τους με την βοήθεια των Αλβανών.
Έτσι λοιπόν με την πολιορκία θα είχαν οι Έλληνες λιγότερες ανθρώπινες απώλειες, όπως και έγινε, αν και εδώ προστέθηκε και άλλος θετικός παράγων υπέρ των Ελλήνων που δεν ήτο δυνατόν να προβλέψει ο Κολοκοτρώνης, και ήταν η επιδημία ΤΥΦΟΥ.
Η φοβερή αυτή μεταδοτική ασθένεια που ξέσπασε τέλος Αυγούστου μέσα στην πόλη με πάνω απο 6.000 Τούρκους θύματα.


ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ

Διαπιστώνοντας οι Τούρκοι ολόκληρο σχεδόν το καλοκαίρι ότι βοήθεια δεν μπορούσε να φθάσει από πουθενά, όταν ξέσπασε ο τύφος στείλανε μήνυμα στις 12 Σεπτέβρίου για διαπραγματεύσεις ώστε να παραδωθούν ζητώντας τα εξής.

1) Να φύγουν με τα όπλα και όλα τους τα υπάρχοντα με ασφάλεια στο Ναύπλιο υπό την προστασία των Ελλήνων.

2) Να τους δωθούν δωρεάν 1.800 ζώα για την μεταφορά των ηλικιωμένων τραυματιών και αμάχων.

3) Να τους παραχωρηθούν δωρεάν 40 αγγλικά πλοία που θα τους μεταφέρουν στην Μικρά Ασία, και 

4) 18 Ομήρους για εγγύηση.

Ο Θοδωρής Κολοκοτρώνης απέρριψε όλους τους τουρκικούς όρους προτείνοντάς τους:
Νά φύγουν άοπλοι και να πάνε στο Ναύπλιο υπό την εγγύησή του. Να πληρώσουν οι ίδιοι τα ζώα που χρειάζονται και να νοικιάσουν επίσης μόνοι τους τα αγγλικά καράβια, και τέλος να πληρώσουν στους Έλληνες και 50.000.000 γρόσια για τις σφαγές και τις καταστροφές που έκαναν στην Πάτρα, το Αίγιο, το Άργος και την Κόρινθο.

Ταυτοχρόνως περιμένοντας την τουρκική απάντηση συμφώνησε με τον Αλβανό ηγέτη Ελμάς-μπέη να αποχωρήσουν αυτοί με ασφάλεια και την εγγύησή του την 23η Σεπτέμβρη το πρωί, και να πάνε στα Γιάννενα να στηρίξουν τον Αλή πασσά εναντίον του Χουρσίτ, όπως και έγινε.

 Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

Τα χαράματα της 23ης Σεπτεβρίου ημέρα Παρασκευή που οι Έλλήνες την περάσαμε στην ιστορία μας με τον στίχο.
«Οι Έλληνες πήραν την Τροπολιτσά την ξακουσμένη χώρα»,
οι Αλβανοί του Ελμάς-μπέη ανοίγουν την πύλη και αποχωρούν απο την πολιορκημένη πόλη αφού πρώτα δολοφόνησαν εκατοντάδες αμάχους τούρκους, πρώην φίλους τους, για να τους ληστέψουν. Με την εγγύηση και βοήθεια την δική μας αναχωρούν για τα Γιάννενα.

Στην πόλη ταυτοχρόνως μα την αλβανική αναχώρηση ορμούν οι Έλληνες με πρώτον να ανεβαίνει στα τείχη τον Μανώλη Δούνια απο το χωριό Παστός και τον Σπετσιώτη Αβραντίνη. Ακολουθούν σκληρές μάχες με μεγάλες τουρκικές απώλειες αφού βρέθηκαν εκτός των άλλων και απροετοίμαστοι. 

Κοντά στους 6.000 υπολογίζονται οι νεκροί Τούρκοι ένοπλοι και άμαχοι που έπεσαν τις τρείς μέρες που κράτησαν οι μάχες. Κοντά σε αυτούς να υπολογίσουμε και άλλους τόσους αμάχους απο τον τύφο και τις άλλες ασθένειες, πείνα και δίψα. Μαζί τους και οι 400 Εβραίοι που τιμωρήθηκαν για την προκλητική τους φιλία και συμμαχία με τους Τούρκους, αλλά και για την ασέβεια που έδειξαν οι ομόεθνοί τους της Κωνσταντινουπόλεως πρός τον Οικουμενικό Πατριάρχη ΓΡΗΓΟΡΙΟ τον Ε΄πού καταγώνταν και από την Δημητσάνα.
Αντιθέτως οι απώλειες των Ελλήνων ανήλθαν σε 700 περίπου νεκρούς αγωνιστές.

Σφαγές και αγριότητες που να ξεφύγανε από τα πλαίσια του πολέμου δεν έγιναν και ας γράφουν οι ανθέλληνες όσα ψέματα θέλουν και μπορούν. Αυτό αποδεικνύεται απο το γεγονός ότι οι περισσότεροι νεκροί ήταν από πυροβόλα όπλα και όχι από γιαταγάνια, δείγμα τρανταχτό ότι οι Έλληνες εξ αιτίας του τύφου φοβόνταν και δεν πλησίαζαν τους Τούρκους μη μολυνθούν. Βεβαίως να είμαστε ειλικρινείς, λίγες ακραίες περιπτώσεις υπήρχαν, αφού τα 400 χρόνια σκλαβιάς, βίας, και δολοφονιών, των Τούρκων ζητούσαν έν μέρει δικαίωση.

Μπαίνοντας λοιπόν μετά απο τρείς μέρες στην πόλη ο μεγάλος νικητής ΘΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ, γράφει στα απομνημονεύματά του ότι το άλογό μου απο τα τείχη ως το παζάρι μπροστά στο γέρο πλάτανο, για να φθάσει πατούσε μόνο πάνω στα τουρκικά πτώματα, και αντικρίζοντας τον πλάτανο της κεντρικής πλατείας μονολόγησε ο θρυλικός γέρος του Μωριά λέγοντας:
« Άντε μωρέ γεροπλάτανε πόσο αίμα Ελλήνων ρούφηξες και πόσοι από το σόϊ μου και το Έθνος μου κρεμάστηκαν στα κλαδιά σου».

Ορίζει φρούραρχο της πόλης τον γιό του Πάνο με πρώτη διαταγή τον ενταφιασμό όλων των πτωμάτων Ελλήνων, Τούρκων και Εβραίων.
Ως το τέλος Σεπτεβρίου η πόλη είχε ξαναβρεί τους ρυθμούς της και υποδέχθηκε θριαμβευτικά τον τυπικό ηγέτη της επαναστάσεως Δημήτρη Υψηλάντη στις 7 Οκτωβρίου που ήλθε από το Ναύπλιο μαζί με την γερουσία και τους οπλαρχηγούς.

ΜΗΝΥΜΑΤΑ

 Η σημασία και τα μηνύματα της απελευθερώσεως της Τριπολιτσάς ήταν τεράστια εντός και εκτός Ελλάδος.
Οι αγωνιστές γέμισαν αυτοπεποίθηση και σιγουριά για τον εαυτό τους, πείστηκαν ότι οι Τούρκοι δεν ήταν άτρωτοι και ανίκητοι. Ανέκτησαν το θάρρος που τους έλλειπε, και την πίστη όχι μόνο στον αγώνα αλλά και στην νίκη. Ο Μωριάς πέρασε στα χέρια των Ελλήνων δίνοντας άλλες προοπτικές και πορεία στον αγώνα.
Οι ευρωπαίοι εντυπωσιάστηκαν από την μεγάλη νίκη αρχίζοντας να πιστεύουν ότι η εξέγερση των Ελλήνων δεν ήταν πυροτέχνημα που νόμιζαν έως τότε αλλά σοβαρή εθνική προσπάθεια. Αυτή η μεγάλη νίκη δημιούργησε και το φιλοελληνικό κλίμα στην Ευρώπη, γιατί ήταν η αρχή.

Ήταν η άλωση της Τριπολιτσάς η πρώτη και μεγαλύτερη στρατιωτική και διπλωματική νίκη των Ελλήνων εναντίον των Τούρκων σε κείνη την εξέγερση των ΤΙΤΑΝΩΝ του 1821.

Σε κείνους τους ΓΙΓΑΝΤΕΣ και στον ΘΟΔΩΡΗ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ χρωστάμε Έλληνες την λευτεριά μας.

Σε έναν άλλο Θοδωρή Κολοκοτρώνη ελπίζουμε και σήμερα συνέλληνες που περνάμε τόσες δυσκολίες και ανημπόριες.

Χρόνια πολλά λοιπόν για το ΑΘΑΝΑΤΟ ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ και ΑΞΕΧΑΣΤΟΙ να είναι στους ΑΙΩΝΕΣ αυτοί οι ΗΡΩΕΣ που μας ελευθέρωσαν.